Rheinhessen - de oorsprong

Toen de Romeinen meer dan 2000 jaar geleden naar de Rijn kwamen, regisseerden ze vanuit het Mogontiacum-kamp (Mainz). Hun officieren en ambtenaren bouwden hun landhuizen op de warme zuidelijke hellingen en verbouwden wijn. Daarna gaven de Bourgondiërs uit Worms de ontwikkeling in Rheinhessen vorm. Na 500 waren er de eerste Frankische nederzettingen. De wijnbouw breidde zich uit. Schenkingsakten - de eerste uit 733 in Mainz-Bretzenheim - documenteren de belangstelling voor wijn. In 742 schonk Karlmann het kerk- en wijngaardbezit in Nierstein aan het bisdom Würzburg; In deze context werd de Niersteiner Glöck de oudste gedocumenteerde wijngaardlocatie in Duitsland. Karel de Grote heeft rond het jaar 800 grote impulsen gegeven aan de wijnbouw en heeft met de Capitulare de villis een systematische set van voorschriften voor wijnbouw en wijnbereiding opgesteld.

In de middeleeuwen waren de talrijke kloosters de motor van de wijncultuur. In 1490 werd de Riesling ("rüssling") voor het eerst genoemd in een Worms-document. De twee kerkelijke kiesstaten van de aartsbisschop van Mainz (Kurmainz) en de graaf Pfalz bij Rijn (Kurpfalz) hadden een beslissende invloed op de verdere wijnbouwontwikkeling van Rheinhessen. Steeds weer waren er kleinere en grotere feodale heren bij betrokken, die ook belangrijk waren voor de wijnbouw. In maart 1780 voerde de Liningiaanse gerechtsdeurwaarder Susemihl in Bechtheim de eerste terroirafbakening in de wijngeschiedenis uit.

In 1784 kwam een jonge Nederlander naar de Rijn, legde de eerste steen voor een internationaal succesvol wijnhandelsbedrijf en hypnotiseerde een oorsprongswijn die wereldwijd een bestseller werd: Peter Joseph Valckenberg leidde het succesverhaal van Liebfraumilch in Worms in.

Een opvallend keerpunt voor Rheinhessen was het jaar 1797, waarin de Fransen het gebied in de Rijnknie als het Département Mont-Tonnèrre in hun staat incorporeerden.

Na Napoleons Waterloo werd het land tussen Mainz, Worms en Bingen toegevoegd aan de Groothertog van Hessen en de Rijn in Darmstadt als "Rheinhessen" op het Congres van Wenen. 1816 is dus het geboortejaar Rheinhes-sens, de naam Rheinhessen was in gebruik vanaf 1818.

Aan de Rijn ontstonden grote wijnmakerijen en succesvolle handelshuizen. In 1850 begon CA Kupferberg zijn "productie van mousserende wijnen" in Mainz. In het heuvelland ontstond een zelfbewuste wijnburgerij.

In 1895 stichtte Ernst Ludwig, groothertog van Hessen en nabij de Rijn, een wijn- en fruitteeltschool en in 1900 het wijnbouwdomein in Oppenheim, om met dit modelbedrijf een impuls te geven aan kwaliteitsverbetering in de hele regio. Als gevolg van antisemitisme en nationaalsocialistische tirannie vanaf 1933 werd de wijnhandel, die werd gedomineerd door joodse zakenmensen in Bingen, Mainz en Worms, weggevaagd. Vele jaren later plaatste Marc Chagall, zelf een Jood, een opvallend symbool van de verzoening van joden en christenen met zijn beroemde ramen in St. Stephan in Mainz.

Toen de Bondsrepubliek Duitsland na de Tweede Wereldoorlog werd gereorganiseerd, werd Rheinhessen een deel van de deelstaat Rijnland-Palts. In de jaren zestig en zeventig werden veel nieuwe wijngaarden aangeplant. Nieuwe druivensoorten kwamen om de hoek kijken. In 1981 werd Winzersekt uitgevonden in Rheinhessen; er ontstond een geheel nieuwe mousserende wijncultuur. Sinds het midden van de jaren tachtig is de focus weer verschoven naar de klassieke druivensoorten, en in de jaren negentig beleeft Rheinhessen een snelle uitbreiding van de rode wijnteelt. De Riesling staat nu op nummer 1 in de druivenrassenlijsten en bovenaan de hitlijsten als er nieuwe wijnstokken worden aangeplant, zijn de Bourgondische rassen.

Rheinhessen is een van de 13 Duitse wijnbouwgebieden en met zijn bijna 27.000 hectare wijngaarden ook het grootste. Mainz, de hoofdstad van de deelstaat Rijnland-Palts, is ook de hoofdstad van het wijngebied Rheinhessen.

Sinds 2009 is Mainz lid van het internationale netwerk van Grote Wijnhoofdsteden in samenwerking met Rheinhessen.